İfade Özgürlüğü ve İyi Kütüphaneciliğin İlkeleri

Bireyler, kütüphaneler sayesinde tam anlamıyla ifade özgürlüğü olanağına kavuşur. Kaliteli kütüphane hizmetleri bu konuda temel bileşendir. Bu nedenle, kütüphaneler ve kütüphane çalışanları ifade özgürlüğü, bilgiye sınırsız erişim ve düşünce özgürlüğü ilkelerine bağlı kalmalı; kütüphane kullanıcısının mahremiyetine saygı göstermelidir.

İfade özgürlüğü ve iyi kütüphaneciliğin ilkeleri:

  • Kütüphaneler bilgiye, düşünce ve hayal gücünün eserlerine erişim imkanı sunar. Onlar bilgiye, düşünceye ve kültüre açılan kapılardır.
  • Kütüphaneler birey ve grupların yaşam boyu öğrenme, bağımsız karar alma ve kültürel gelişim süreçlerini önemli ölçüde destekler.
  • Kütüphaneler düşünce özgürlüğünün gelişimi ve korunmasına katkı sağlar ve temel demokratik değerler ile evrensel insan haklarının himaye edilmesine destek verir.
  • Kütüphanelerin ifade özgürlüğünü hem muhafaza etme hem de kolaylaştırma sorumluluğu vardır. Bu amaçla, kütüphaneler toplumdaki çoğulculuğu ve çeşitliliği yansıtmak için en geniş kapsamlı materyali sağlar, korur ve hizmete sunar. Kütüphaneler, kullanıcıların iletişim kurması ve kendilerini ifade etmesi için vardır; onlar sansürlenemez ve politik, ahlaki veya dini görüşler doğrultusunda kısıtlanamazlar.
  • Kütüphaneler, kütüphane materyali ve hizmetlerinin seçimi ve kullanılabilirliğini siyasi, ahlaki veya dini görüşler doğrultusunda değil; profesyonel bakış açısıyla şekillenmesini temin eder.
  • Kütüphaneler bilgiyi özgürce edinir, düzenler ve yayarken her türlü sansürün karşısında durur.
  • Kütüphaneler materyali, tesisleri ve hizmetleri her kullanıcıya eşit derecede sunar. Irk, inanç, cinsiyet, yaş ya da diğer nedenlerle ayrımcılık yapmaları söz konusu değildir.
  • Kütüphane kullanıcılarının kişisel mahremiyet ve anonimlik hakkı vardır. Kütüphaneciler ve diğer kütüphane çalışanları kullanıcıların kimliğini ya da kullandıkları materyali üçüncü şahıslara açıklayamazlar.

 

Orijinal metinden (IFLA/ FAIFE Principles of Freedom of Expression and Good Librarianship http://www.ifla.org/en/faife/mission) çeviren Zeynep Tuba SUNGUR.